Nietoperze - Szkoła Podstawowa nr 7 w Gliwicach

Dzisiaj na lekcjach przyrody w klasach VIa, IVb, Vd oraz Kółku Ekologicznym,
gościliśmy Panią Agatę Kloczkowską, która jest pracownikiem
Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska w Katowicach.

Dzięki jej obecności mieliśmy okazję uczestniczyć w multimedialnych zajęciach na temat nietoperzy. Zajęcia te obejmowały zagadnienia: nietoperze jako ssaki,
miejsca występowania na Ziemi i przebywania nietoperzy, ich kryjówki podczas hibernacji,
zagrożenia nietoperzy oraz ochrona nietoperzy.
Dowiedzieliśmy się, że nietoperze to bardzo ciekawa
i różnorodna grupa chronionych prawem zwierząt.
Spotykane są niemal na całej kuli ziemskiej - brak ich tylko na Antarktydzie
i niektórych wyspach oceanicznych.
W naszym kraju występuje zaledwie 21 gat.
nietoperzy, jednak na całym świecie jest ich blisko tysiąc.

Pod względem liczby gatunków, stanowią zatem drugą - po gryzoniach - grupę ssaków na Ziemi.
Choć wiele osób uważa je błędnie za nocne ptaki, nietoperze są ssakami
i wykazują typowe dla tych zwierząt cechy: pokrycie ciała włosami,
obecność gruczołów mlecznych u samic, charakterystyczną budowę szkieletu,
uzębienie oraz żyworodność.

Jeden z największych polskich nietoperzy - borowiec wielki - waży zwykle tyle,
co wróbel z lekką nadwagą, natomiast najmniejszy - karlik malutki
- swobodnie mieści się w pudełku po zapałkach.

Najmniejszy na świecie gatunek nietoperza żyje na Tajlandii i jest wielkości trzmiela,
waży  2g, tj. tyle ile nasza 2 groszowa moneta!
Wszystkie występujące w Europie nietoperze odżywiają się owadami.
Najczęściej zatem można je obserwować żerujące tam, gdzie tego pokarmu jest najwięcej:
nad terenami podmokłymi i położonymi blisko wody,
w żyznych mieszanych lasach, sadach, parkach, czy też w pobliżu lamp ulicznych.

Nietoperze są zwierzętami bardzo pożytecznymi, bo polują na różne grupy owadów.
Znaczna część bezkręgowców, będących pokarmem nietoperzy, to zwierzęta uważane
powszechnie za groźne szkodniki pól i lasów.
Zjadają również uprzykrzone komary w ilości aż 3000 w jedna tylko noc!
Nocny tryb życia pozwala im unikać konkurencji o pokarm z ptakami.

Najbardziej charakterystycznymi cechami nietoperzy są:
zdolność latania i umiejętność orientowania się w przestrzeni w zupełnej ciemności.
Lot nietoperzy jest bardzo sprawny.
Wbrew powszechnemu mniemaniu, nietoperze nie są ślepe.
Wszystkie gatunki posiadają oczy, którymi nieźle widzą.
Dla gatunków europejskich, głównym zmysłem postrzegania świata
jest jednak słuch i związana z nim zdolność echolokacji.
Lecący w powietrzu nietoperz emituje serie ultradźwiękowych pisków,
które odbijając się od pobliskich przedmiotów, wracają w postaci echa do jego uszu.
Powstający na tej podstawie w mózgu obraz świata jest równie precyzyjny jak ten,
który my widzimy, a co więcej - może być oglądany w zupełnej ciemności.

Po prelekcji  i filmie, uczniowie pod kierunkiem pani A. Kloczkowskiej
uczestniczyli w warsztatach utrwalających wiedzę o nietoperzach,
gdzie rozwiązywali zagadki, testy i ćwiczenia porównujące tą grupę ssaków do człowieka.

Po zajęciach uczniowie wiedzą gdzie na świecie żyją nietoperze,
czym się żywią, jaki prowadzą tryb życia, wymieniają charakterystyczne
cechy nietoperzy zdolność latania i umiejętność orientowania się w przestrzeni (echolokacja),
wiedzą jak postąpić kiedy znajdą nietoperza lub wleci im do pokoju
(zgasić światło, otworzyć szeroko okno i opuścić pokój).